چگونه کتاب جدیدمان را انتخاب کنیم؟

حتما بارها برایت اتفاق افتاده که رو به روی قفسههای کتابفروشی هنگ کردهای و برای پیدا کردن کتابی که دوست داری بخوانی، درمانده شده ای!
این حسی است که برای همه ما پیش میآید، ولی باید با کوهی از کتابهایی که انگار همه شان جذاب به نظر میآیند، کارآگاهانه برخورد کنی، به حس ششم و شم و ذوق و خاطرات کتابیات مراجعه کنی و کمی هم ریسک پذیر باشی.
ما هم برای تو پیشنهاداتی داریم که مسیر انتخاب کتاب بعدی را برایت راحتتر کند.
۱. خود شناسی، قدم اول انتخاب کتاب
لازم نیست لیست بهترینها را حفظ شوی تا هر کتابی که انتخاب میکنی جزئی از این لیست باشد، بلکه باید به شخصیت کتابیات شناخت کامل داشته باشی، با توجه به حال و احوال، مود الانت، کتابهای قبلی که خواندی و دوست داشتی یا نداشتی، ژانری که دوست داری، سبک نویسندههایی که میپسندی، کلیدواژه علایق و سرگرمیهایت، مثلا فوتبال، گیم یا طبیعت یا…
شاید این توصیه برای شروع عجیب باشد، زیرا به نظر واضح میآید که باید کتابهای مورد علاقهات را بخوانی، اما درواقع نه! افراد بسیار زیادی اجازه میدهند خواندنشان بر اساس سلیقهی دیگران هدایت شود. خود را محدود میکنند به فهرستهای پرفروش یا کتابهایی که در رسانههای اجتماعی مشهور میشود یا فقط میخواهند کتابهایی که بقیه میگویند را بخوانند.
اگر تو هم در مرحلهای هستی که فکر میکنی مجبوری کتابهایی را بخوانی که هیچ علاقهای به آنها نداری یا از نوع کتابی که همیشه میخوانی خسته شدهای، به دنبال موضوع دیگری بگرد. کتابهایی که تو را شاد کند، روحیه ببخشد و جملاتش ذهن و روح تو را تازه کند.
همچنین کتابهایی انتخاب کن که به سوالهایت پاسخ میدهند.
ما باید بر اساس نیازها و دغدغههای ذهنی به دنبال کتابها بریم. قبل از انتخاب کتاب و درست کردن لیستی از کتابها، لیستی از سوالات خودت را داشته باش و بعد ببین کدام کتابها بهترین جوابها را به این سوالات میدهند.
۲. ترفند: در جریان صحبت و گفتگوهای کتابی باش
پادکستها، کانالها، ویدئوها یا سایتهای معرفی کتاب که خوب و معتبر هستند و به آنها اعتماد داری را دنبال کن، با دوستان اهل کتابت گفتگو کن که این روزها چه کتابهایی خواندهاند و کدام یک را دوست داشتند و چرا، در کتابفروشی از کتابفروش راهنمایی بگیر، حتی از معلم و بزرگترهای اهل کتابت درباره کتابهای پیشنهادیشان بپرس. همه اینها تبدیل به لیستی در ناخودآگاهت میشوند که در وقت مناسب یکی از این لیست را از بین کتابهای کتابفروشی یا نمایشگاه کتاب بیرون بکشی!
میتوانی از خواهر یا برادر بزرگتر، مادر، پدر، بهترین دوست یا حتی معلم یا استادت بپرسی. دوستان یا خانوادهای که با آنها اشتراکات زیادی داری، میتوانند کتابهای بسیار خوبی را توصیه کنند. کتابفروشیهای محلی و کوچک اغلب توصیههای فوقالعادهای دارند، وقتی با شما آشنا میشوند، حتی بهتر است!
دوستان کتاب خوان برای اینجور مواقع سرمایه هستند. مخصوصا افرادی که در ژانرها یا انواع خواندن با آنها وجه اشتراک داشته باشید. این روزها از طریق شبکههای مجازی به راحتی میشود افراد کتابخوان هم سلیقه را پیدا کرد.
۳. نکته کنکوری: انتخاب کتاب بر اساس ناشر، چرا که نه؟
هروقت اسم ناشرانی که به آنها اعتماد داری و دوست داری را پشت کتاب دیدی، میتوانی آن کتاب را تهیه کنی و کلکسیون کتابهایت از یک نشر را کامل کنی. افق، پرتقال یا پیدایش؟ بستگی به خود تو دارد. هرچند باز هم باید آن کتاب به خصوص از نشر را بررسی کنی، اما این راه حداقل یک گام تو را جلو میبرد. بعضی وقتها کتابی را صرفا چون از نشر مورد علاقهام بوده خریدهام و همان برایم یک کتاب خیلی جذاب شده است.
۴. دیوانگی: بر اساس حروف الفبا، لیستی از نویسندهها و کتابهایی که اصلا فکرش را هم نمیکنی جمع کن
این یک راه هیجان انگیز است برای کشف دنیاهای ناشناخته در کتابها. مثلا من برای حرف «ب»، به اسم «بالزاک» رسیدم، کتابی از او خوندم و کشف کردم که چقدر جذاب است و بعدها رفتم سراغ بقیه کتابهایش.
5. مشورت، آثار نویسندگان مورد علاقهات را بخوان
اگر در تصمیم گیری برای انتخاب کتاب بعدی مشکل داری، این گزینه یکی از سادهترین گزینههاست.
اگر تا به حال این کار را نکردهای، چرا خواندن آثار نویسنده مورد علاقه خود را کامل نمیکنی؟
این کار باعث میشود عمیقا سبک و صدای نویسنده را درک کنی.
احتمالا از کتاب دیگر نویسندهای که از قبل با او آشنا هستی و به سبک او علاقه داری لذت خواهی برد. حداقل ریسک و خطر انتخابش پایین است.
مثلا اگر یکی از کتابهای فرهاد حسن زاده را خواندهای و مثل من از سبک او خوشت آمده، تا چندماه و حتی یک سال سبد مطالعاتیت از آثار دیگر او پر میشود!
6. یک لیستِ خواندنِ شخصی ایجاد کن
آیا لیست کتاب داری؟ ممکن است فقط حاوی 5 تا 10 کتاب باشد که میخواهی زمانی بخوانی و در موردشان کنجکاو شدهای. اسم کتابهایی که در جاهای مختلف دیده یا شنیدهای یا به نظرت جالب آمده را در این لیست وارد کن.
یکی از راهبردهای انتخاب کتاب با استفاده از لیست کتاب، میتواند فکر کردن به این باشد که چه کتابی از بین آنها در این دوره زمانی خاص زندگی برای تو مرتبط و مناسب خواهد بود. با توجه به خلق و خو، سطح استرس، سطح مشغله، زمینههای کنجکاوی و علاقه در آن دوره خاص از زندگیات.
این نیازها همیشه در حال تغییر هستند. سعی کن حواست به خودت و صداهای درونت باشد و کتابی را انتخاب کنی که بیشتر با این نیازها سازگار باشد.
7. تقلب: سوالاتی که به انتخاب کتاب مناسب کمک میکنند
جواب دادن به این چند سوال میتواند تو را با دنیای نیازهایی که داری بیشتر آشنا کند:
نقاط ضعف خود را بنویس. آیا راهی برای بهبود آنها وجود دارد؟
درباره خودت چه احساسی داری و دوست داری به چه فردی تبدیل شوی؟
چه موضوعاتی وجود دارند که دوست داری بیشتر راجع به آن بدانی؟
در چه زمینههایی نیاز داری که مهارت خود را پرورش دهی؟
چطور میتوانی کارهایت را بهتر انجام دهی؟
در چه زمینههایی به منبع ایده و الهام نیاز داری؟
چه ژانری از کتابها را دوست داری؟ علمی تخیلی، ماجراجویی، رازآلود، غیرداستانی، تخیلی، تخیلی واقع گرایانه؟
چه نویسندگانی را دوست داری؟ درباره کتابهای نویسندگانی که در گذشته از آنها لذت بردهای تحقیق کن.
آیا کتاب خاصی وجود دارد که بخواهی آن را امتحان کنی؟ اگر وجود دارد، کتاب را جستجو کن و خلاصه آن را بخوان. این کار کمک میکند تصمیم بگیری آیا کتاب برایت مناسب است یا خیر.
آیا از بین فیلمها یا سریالهای مورد علاقهات موردی هست که بر اساس کتابی نوشته شده باشد؟ احتمالا خواندن کتاب لذت مضاعف از دیدن آنها به تو میدهد.
علایق تو چیست؟ با استفاده از کلیدواژه همه سرگرمیها و مسائل مورد علاقهت به سمت کتابهایی که در همان حال و هوا و موضوعات نوشته شده برو. مثلا اگر خیلی اهل فوتبال هستی میتوانی کتابهایی که درباره روایت فوتبال، سرگذشت بازیکنان مشهور یا فلسفه فوتبال هستند را پیدا کنی و بخوانی.