نویسندهای که برنج دوست داشت

با منصور ضابطیان وقتی دبیرستانی بودم آشنا شدم، آن موقع فقط کتاب مارکوپلو و مارکدوپلو را منتشر کرده بود. وقتی میرفتم کتابخانه تا درس بخوانم، کتابهایش را از قفسهها بر میداشتم و در زنگ تفریح بین درس خواندنهایم، در عکسهای جذاب و شرح دیدهها و شنیدههایش از کشورهای مختلف غرق میشدم.
در همان خواندنهای یواشکی و کوتاه کوتاه، با «سفرنامه» آشنا شدم. تا پیش از آن انگار «سفرنامه» در ذهن من مجموعهای از یادداشتهای سنگین و پیچیده بود که نویسندگان چند قرن دورتر از ما نوشته بودند. هر چه بزرگتر شدم کتابهای منصور ضابطیان بیشتر شد. او هر سال به سفرهای تازهای میرفت و کتابهای تازهای به چاپ میرساند. یکی از آرزوهایم شده بود این که یک روز همهی کتابهایش را داشته باشم. چند سال بعد، وقتی ازدواج کردم، یکی از دوستان همسرم همهی کتابهای منصور ضابطیان را یکجا به ما هدیه داد و من تا مدتها روی ابرها راه میرفتم.
امروز، هفتم آذر، تولد منصور ضابطیان است. در این یادداشت میخواهم مروری کوتاه بر کتابهای منصور ضابطیان داشته باشم، کتابهایی با عطر و بوی سفر.
مارک و پلو
این کتاب مجموعهای از سفرنوشتهای منصور ضابطیان برای نشریات و روزنامههای مختلف است. ویژگی این کتاب این است که شما با هر کشور به اندازه ۲۰_۳۰ صفحه همراه میشوید و کیف میکنید و هنوز وسط کیف کردن هستید که آن کشور تمام میشود و به کشور دیگری رهسپار میشوید. از آنجایی که نویسنده در نوشتن برای نشریات با محدودیت کاراکتر رو به رو بوده، احتمالا از کنار بسیاری از اتفاقات گذشته و یادداشت را به پایان رسانده. این نکته میتواند برای کسانی که دنبال یک کتاب راحتخوان هستند یا برای شروع مطالعه دنبال کتاب مناسبی میگردند نکته مثبتی باشد. منصور ضابطیان در این کتاب، سفرنوشتهای: سوریه، لبنان، ارمنستان، ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، هند، آمریکا و کره جنوبیاش را به چاپ رسانده است.
مارکدوپلو
این کتاب هم مانند کتاب اول منصور ضابطیان، مجموعهای از یادداشتهای او از سفر به چند کشور است. او حالا یادداشتنویس ماهرتری شده و همچنین گردشگر ماهرتری! او حالا از لایههای عمیقترِ کشورهای تازهتری برایمان حکایت میکند. در این کتاب با او به بلژیک، هلند، برزیل، پرتغال، چک، کنیا، یونان و عراق میرویم. عکسهای بسیار جذاب در ابتدا، انتها و میان صفحات، لذت خواندن این سفرنوشتها را بیشتر میکند.
برگ اضافی
« تا به حال شده به رستورانی بروید و مثلاً یک غذاى پلویى سفارش بدهید و بعد براى اینکه حسابى به خودتان حال بدهید بخواهید یک کباب برگ اضافى هم برایتان بیاورند؟ اگر دو کتاب «مارک و پلو» و «مارک دوپلو» آن غذاى اصلى باشند، کتابى که در دست دارید همان «برگ اضافى» است. نوش جان! »
خطوطی که خواندید، بریدهای از مقدمه کتاب «برگ اضافی» بود. انگار آقای نویسنده خودش فهمیده که مخاطبانش دوست دارند در مورد کشورهایی که به آنها سفر کرده بیشتر و بیشتر بخوانند؛ این است که در برگ اضافی، برگهای دیگری از سفرهایش رو میکند تا لذت دوبارهای نصیب مخاطبانش کند. پیشنهاد میکنم این کتاب را در فاصله زمانی کم، همراه با «مارک و پلو» و «مارک دو پلو» بخوانید.
سباستین
حالا منصور ضابطیان دیگر یک یادداشتنویس برای نشریهها نیست! او دارد سفرنامهنویس بودن را تجربه میکند. در کتاب سباستین، با یک اتفاق تازه رو به رو میشویم: این کتاب فقط شرح سفر به یک کشور است!
مقصدِ ضابطیان در این سفر “کوبا” است. ضابطیان در مقدمه این کتاب اشاره میکند که این کشور همیشه برایش دور و ناشناخته بوده و برای مخاطبان ایرانی هم باید همینطور باشد. او دوست دارد پیش از آنکه کوبا، چهره انقلابی خود را از دست بدهد و رنگ و بوی آمریکایی بگیرد، وقتی هنوز عکسچهگوارا در کوچه و خیابانها بر دیدار است و جای خود را به عکسهای جاستین بیبر نداده، کوبا را ببیند و با دوربین و قلمش، روزهای کوبا را در سال ۱۳۹۵ هجری شمسی برای ما ثبت کند.
چای نعنا
ضابطیان میگوید: ایرانیها مراکش را چندان نمیشناسند. در همهی این سالها مراکش جزو کشورهایی بوده که ایرانیها کمتر به آنجا رفتوآمد داشتهاند. همین دلیل برای اینکه منصور ضابطیان یک کشور را برای سفر کردن انتخاب کند کافیاست! در این کتاب قرار است به آفریقا سفر کنیم. یک کشور آفریقایی بسیار نزدیک به اروپا. کشوری با تاریخی غنی و بسیار جذاب. منصور ضابطیان در سفر بیست روزه خود به مراکش از بخشهای مرکزی و شمالی این کشور میگوید. بعضی از ضابطیانخوانها این کتاب را بهترین سفرنامه او میدانند.
موآ
ویتنام کشور رنگها، طعمها و عطرهای تازهاست. کشوری پر از باران. «موآ» هم به زبان ویتنامی یعنی باران. کشوری که در فیلم و سریالهای هالیوودی همیشه اشارهای به جنگ آن میشود، کشوری که بیستسال با آمریکا دست به گریبان بوده است، حالا منصور ضابطیان با نگاهی متفاوت از فیلمهای سینمایی به این کشور نگاه کردهاست و آن را برای ما روایت میکند. کشوری بارانی بعد از روزهای جنگ.
بیزمستان
آقای نویسنده تصمیم میگیرد در یک سال به چهار کشور همسایه ایران سفر کند. بهار را میگذارد برای سفر به تاجیکستان و تماشای جشنهای نوروزی در این کشور. در تابستان به آذربایجان میرود. این قسمت از کتاب نثر متفاوتی دارد و لحن آن رسمی است زیرا این سفر به دعوت مرکز نشنال جئوگرافی است و این سفرنوشت لحنی شبیه به یک مقاله دارد. پائیز موسم سفر به گرجستان است. زمستان که میشود زمزمههای شیوع کرونا در جهان میپیچد و سفر رفتن برای مدتی تعطیل میشود. این است که این کتاب «بیزمستان» میشود!
سه رنگ
«سه رنگ» یک کتاب متفاوت در میان کتابهای منصور ضابطیان است. نخ تسبیح یادداشتهای این سفر غذاست! آن هم غذاهای کجا؟ ایتالیا! ضابطیان در این کتاب اتفاقات و رویدادهای سفر به ایتالیا را با غذانوشتهای این کشور پیوند زده و از سرک کشیدن به بازارها، تهیه موادغذایی، درست کردن غذا، سر زدن به رستورانها و دورهمیهای خوشمزه ایتالیا مینویسد و تمرکزش بر غذاست! اگر دلتان میخواهد موقع خواندن یک کتاب عطر پاستا و پیتزا مشامتان را پر کند این کتاب را بخوانید. اما اگر در رژیم هستید یا در حالا در کارت اعتباریتان آنقدری پول ندارید که بشود بیشتر از یک فلافل دو قرص خورد، فعلا بیخیال خواندن این کتاب بشوید!
استامبولی
در حال حاضر، آخرین کتاب به چاپ رسیده از منصور ضابطیان، کتاب استامبولی است! همانطور که مشاهده کردید آقای نویسنده به انواع غذاها، مخصوصا غذاهای برنجی در نامگذاری کتابهایش ارادت خاصی دارد. “استامبولی” شرح سفر به کشور ترکیه است. کشوری که برای ایرانیها بسیار نزدیک و آشناست و احتمالا یا خودتان به این کشور سفر کرده باشید یا در بین دوست و آشناهایتان یکی دوتا ترکیه رفته پیدا شود. وقتی این کتاب چاپ شد، از خودم میپرسیدم چاپ کردن سفرنامه کشوری که بسیاری از مردم ایران به آن سفر کردهاند چه جذابیتی دارد؟ اما وقتی کتاب را خواندم دیدم آنچه ضابطیان از ترکیه روایت میکند با آنچه ما در ترکیه دیدیم بسیار متفاوت است. ضابطیان در کوچهپسکوچههای این شهر میگردد و ما را با لایههای زیرین این کشور آشنا میکند. در این کتاب خبری از ایاصوفیه و جاذبههای گردشگری پر رفتوآمد دیگر نیست، در این کتاب با مهاجران و بومیهای ترکیه هم صحبت میشویم. موزهی اسباببازیهایش را میبینیم و کشور را با عینک ضابطیان میبینیم.
شما کدام کتاب «منصور ضابطیان» را خواندید؟ برایمان از حس و نطرتان درباره این کتاب بگویید.
درود بر شما
در حال مطالعه کتاب برگ اضافی هستم.
میتونم بگم این کتاب فوقالعاده است!
خیلی من رو جذب کرد و از خوندنش واقعا لذت میبرم.
منی که علاقه زیادی به سفر داشتم حالا علاقه مند تر شده ام!
آفرین میگم به نویسنده که تونسته اینقدر کوتاه اما گیرا و جذاب ما رو با خودش همسفر کنه!
خوش به حالش که اینهمه سفر کرده!
خوندن این کتاب رو توصیه میکنم خیلی!